Open/Close Menu

İbraname İmzalayan İşçi Dava Açabilir mi?​

ibraname

İbraname, bir tarafın, diğer tarafa karşı olan tüm alacaklarından feragat ettiğini, borçlarının tamamını ödediğini veya belirli bir anlaşmazlık hakkında herhangi bir talepte bulunmayacağını beyan ettiği yazılı bir belgedir. İşçi ile işveren arasında en yaygın kullanılan ibraname türlerinden biri, iş sözleşmesinin sona ermesinin ardından işçi tarafından imzalanan ibranamedir. Ancak bu ibranameyi imzalayan işçinin dava açıp açamayacağı, hukuki bir tartışma konusu olabilmektedir. Yazımızda ibranamenin ne olduğunu, neden imzalandığını ve imzalayan bir işçinin dava açma hakkını ele alacağız.

İbraname Nedir?

İbraname, hukuken bir kişinin borç veya yükümlülüklerini yerine getirdiğini veya belirli bir hakkından feragat ettiğini kanıtlayan bir belgedir. İşveren, işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücretleri gibi haklarını ödediğine dair işçiye ibraname imzalatabilir. Bu belge, işçinin, işverenden alacağına dair herhangi bir talepte bulunmadığını ve tüm haklarını aldığını kabul ettiğini gösterir.

İbraname genellikle iş sözleşmesinin sona erdiği veya iş ilişkisi bitmeden önce imzalanır. İşveren, işçiye tüm alacaklarını ödediğine dair belgeyi sunarak ileride açılabilecek davaların önüne geçmeye çalışır. İşçi ise bu belgenin imzalanmasının ardından belirli haklarını bir süreliğine rafa kaldırmış olur.

İbraname Neden İmzalanır?

İbraname, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisi sona erdiğinde çeşitli sebeplerle imzalanır:

  1. Ödenmiş Alacakların Belgelenmesi: İşveren, işçiye tüm haklarını ödediğini ve işçi tarafından talep edilecek herhangi bir ödeme bulunmadığını belgelemek amacıyla ibraname alır. Bu, ileride çıkabilecek anlaşmazlıkları önlemek için bir güvence oluşturur.
  2. İşçi ve İşveren Arasındaki Anlaşmazlıkların Sonlandırılması: İşçi, iş sözleşmesinin feshi sırasında ya da sonrasında, işverenden bazı haklarını almış olabilir. Bu hakların ödenmiş olduğuna dair belgeyi almak, işverenin bir tür teminatıdır.
  3. İleriye Dönük Davaların Engellenmesi: İşveren, işçiye ibraname imzalatarak, işçinin ileride kendisinden herhangi bir talepte bulunmasını engellemeyi hedefler. Bu nedenle çoğu zaman işveren, işçiye kıdem tazminatı veya diğer hakları ödediğine dair yazılı bir onay almak ister.

İbraname İmzalayan İşçi Dava Açabilir mi?

İbraname, işçinin haklarını aldıktan sonra herhangi bir taleplerde bulunmaması gerektiğini belirten bir belgedir. Ancak işçilerin ibraname imzalamış olmalarına rağmen belirli durumlarda dava açma hakları devam edebilir. Çünkü ibraname, her zaman mutlak bir feragat olarak kabul edilmez. İşçinin dava açma hakkı, özellikle şu durumlarda korunabilir:

1. İbraname Hileli Olabilir

İbranamenin işçiye hileli bir şekilde imzalatılması durumunda işçi hâlâ dava açma hakkına sahiptir. Örneğin, işvereni alacaklarını tam olarak ödememiş, işçiye de bu alacakları almış gibi gösteren bir ibraname imzalatmışsa işçi bu durumda hukuki yola başvurabilir. İbraname, işçiyi yanıltıcı bir şekilde imzalatılmışsa geçersiz sayılabilir.

2. İbraname Zorla İmzalanmışsa

İşçinin, işveren tarafından baskı ve zorlamaya tabi tutulduğu durumlar da vardır. Eğer bir işçi, tehdit altında veya psikolojik baskı altında ibraname imzaladıysa bu imzalanan ibraname geçersiz olabilir. Böyle bir durumda işçi yasal haklarını talep edebilir.

3. İbraname Yasal Hüküm Taşımıyor Olabilir

Bazı durumlarda ibranamenin içeriği yasal gerekliliklere uygun olmayabilir. Örneğin işçinin işverenden alacağı tüm hakları tam olarak yerine getirilmediyse veya bu haklar sözleşmeye aykırı şekilde belirlenmişse ibraname geçerli sayılmayabilir. Bu durumda işçi dava açarak haklarını arayabilir.

4. İbraname İşçinin Kişisel Haklarını İhlal Ediyorsa

Bazı durumlarda işverenin işçiden ibraname alırken kişisel haklarına müdahale etmesi söz konusu olabilir. Örneğin işçi sadece alacaklarıyla ilgili değil, iş ilişkisinin sona ermesine dair tüm taleplerinden feragat ettiğini beyan ediyorsa bu feragat geçersiz olabilir. Kişisel haklar, her durumda korunur ve işçi bu hakları ihlal edilmeden dava açma hakkına sahiptir.

5. İşçinin Zaman Aşımı Durumunun Olmaması

İbraname imzalayan işçi, belirli haklar için zaman aşımını beklemek zorunda kalabilir. Ancak zaman aşımı süresi henüz dolmamışsa ve işçi alacaklarını henüz almamışsa ibranameye rağmen dava açabilir.

Sonuç olarak ibraname, işçinin işverenden alacaklarını ve haklarını aldığını beyan ettiği bir belgedir, ancak her zaman kesin bir feragat anlamına gelmez. İşçi, ibraname imzalasa bile hile, baskı, yanıltıcı bilgiler veya işçi haklarının ihlali gibi durumlarda hala dava açabilir. Yasal olarak işçilerin kişisel hakları her zaman korunur ve bu haklardan feragat etmek mümkün değildir. Bu nedenle ibraname imzalanmış olsa dahi işçi alacaklarını alamadığını ve haklarının ihlal edildiğini düşündüğü takdirde dava açma hakkına sahiptir.

İşçilerin, ibraname imzalamadan önce alacakları ve hakları hakkında doğru ve detaylı bir şekilde bilgilendirilmeleri önemlidir. Yine de, her durumda hukuki danışmanlık almak, işçilerin haklarını en iyi şekilde savunabilmelerine yardımcı olacaktır.

Yargıtay Kararları

Aşağıda yer alan Yargıtay kararı, https://karararama.yargitay.gov.tr/ adresinden alınmıştır.

9. Hukuk Dairesi 2015/27736 E., 2018/23813 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ: İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili; müvekkilinin iş akdinin haksız yere feshedildiğini iddia ederek kıdem-ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla mesai, genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

B) Davalı Cevabının Özeti:

Davalı vekili , davacının devamsızlık yaptığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

D) Temyiz:

Kararı davacı … davalı vekili temyiz etmiştir.

E) Gerekçe:

1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve tanık anlatımlarından işverenin işyeri çalışanlarına geçmiş yıllardaki fazla çalışmalarına yönelik ibraname nitelikli bir belge imzalatılmak istendiği bu belgeyi imzalamaları istenirken işçilere ” …. bu kağıdı imzalayan imzalasın imzalamayan bıraksın gitsin…” şeklinde söylediği işverenin bu şekildeki davranışı üzerine işçinin işyerinden çıkmasının iradi olmayıp, ortada işveren feshinin olduğu anlaşılması karşısında işverenin haksız ve önelsiz feshi sebebiyle ihbar tazminatına hükmedilmesi gerekirken reddi hatalıdır.

F) Sonuç:

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 20.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Categoryİş Hukuku