Open/Close Menu

Kısa Çalışma Ödeneği Alma Şartları Nelerdir?

kısa çalışma ödeneği alma şartları

Çalışma hayatında işverenlerin ve çalışanların karşılaşabileceği ekonomik zorluklar, doğal afetler veya olağanüstü durumlar, iş gücü piyasasında çeşitli düzenlemeleri gerekli kılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de kısa çalışma ödeneğidir. Kısa çalışma ödeneği, iş yerinde çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya faaliyetlerin durması halinde, çalışanların belirli şartları sağlaması durumunda devreye giren bir destek mekanizmasıdır. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sağlanan bu ödenek, işçilerin gelir kaybını en aza indirirken işverenlerin de kriz dönemlerinde maliyetlerini dengelemesine yardımcı olur. Bu yazıda kısa çalışma ödeneğinin ne olduğu, kimlerin bu ödenekten faydalanabileceği, başvuru süreçleri ve kısa çalışma ödeneği alma şartları detaylı şekilde ele alınacaktır. Ayrıca Yargıtay kararları ışığında uygulamada karşılaşılan önemli noktalar da değerlendirilecektir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa çalışma ödeneği; genel ekonomik kriz, sektörel daralma, doğal afetler veya zorlayıcı sebepler nedeniyle işyerindeki faaliyetlerin tamamen veya kısmen durdurulması ya da çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması durumunda, çalışanlara belirli bir süre boyunca yapılan maddi destektir. Bu ödenek, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından finanse edilir ve işçilerin mağduriyetini en aza indirmeyi amaçlar.

Bu uygulama, iş gücü piyasasında istikrarın korunmasına yardımcı olurken işverenlerin de kriz dönemlerini daha az zararla atlatmasını sağlar. Kısa çalışma süresince işçilerin sigorta primleri de belirli oranlarda devlet tarafından karşılanmaktadır.

Kısa çalışma ödeneği kapsamında çalışanlar, eksik çalıştıkları süreye karşılık gelir desteği alırlar. Ancak bu ödenekten faydalanabilmek için hem işverenin hem de işçilerin belirli şartları taşıması gerekmektedir. Kısa çalışma ödeneğinin süresi ise genellikle 3 ay ile sınırlıdır, ancak olağanüstü durumlarda Cumhurbaşkanı kararıyla uzatılabilmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Alma Şartları Nelerdir?

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilmek için hem işverenin hem de işçinin karşılaması gereken bazı kriterler bulunmaktadır. İş hukuku kapsamında değerlendirildiğinde, bu şartlar belirli yasal düzenlemelere dayanmaktadır.

1. İşveren için Şartlar

İşverenin kısa çalışma ödeneğine başvurabilmesi için aşağıdaki koşulları sağlaması gerekmektedir:

  • Zorlayıcı Sebep veya Ekonomik Daralma: İşyerinde faaliyetlerin tamamen veya kısmen durmasına ya da çalışma sürelerinin en az üçte bir oranında azalmasına neden olan bir durumun varlığı gerekir. Bu durumlar; genel ekonomik kriz, sektörel kriz, salgın hastalıklar veya doğal afetler olabilir.
  • İŞKUR Onayı: İşverenin, Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) başvuru yaparak işyerinde kısa çalışma uygulanmasını talep etmesi gerekir. Yapılan inceleme sonucunda uygunluk tespit edilirse kısa çalışma uygulaması başlatılabilir.
  • İşçilerin Bildirilmesi: İşveren, kısa çalışmadan yararlanacak işçileri İŞKUR’a bildirmeli ve çalışanları durumdan haberdar etmelidir.

2. İşçi için Şartlar

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyen işçilerin de belirli kriterleri taşıması gerekmektedir:

  • Son 3 Yıl İçinde 600 Gün Prim Ödemesi: İşçinin, başvuru tarihinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir.
  • Son 120 Gün Hizmet Akdine Tabi Olma: İşçinin, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün boyunca aynı işyerinde sigortalı olarak çalışıyor olması şarttır.
  • İŞKUR Onayı: İşverenin başvurusu kabul edildikten sonra işçinin de kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilmesi için İŞKUR tarafından uygunluk tespitinin yapılması gerekmektedir.

Önemli Noktalar

  • Kısa çalışma ödeneği süresi genellikle 3 ay ile sınırlıdır, ancak Cumhurbaşkanı kararıyla bu süre uzatılabilir.
  • İşçiye ödenecek tutar, işsizlik sigortası kapsamında hesaplanır ve işçinin son 12 aylık prime esas kazancına göre belirlenir.
  • İşverenin yanlış veya eksik beyan vermesi durumunda, ödenen kısa çalışma ödeneği faiziyle birlikte geri alınabilir.

Kısa Çalışma Ödeneğine Nasıl Başvurulur?

Kısa çalışma ödeneği başvurusu, işveren tarafından yapılır ve belirli aşamalardan geçerek değerlendirilir. Başvurunun olumlu sonuçlanması durumunda, çalışanlar kısa çalışma süresi boyunca bu ödenekten yararlanabilir.

1. İşverenin Başvurusu

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işverenin, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) üzerinden resmi başvuru yapması gerekir. Başvuru süreci şu adımlardan oluşur:

  • Başvuru Dilekçesi ve Gerekçeli Talep: İşveren, işyerinde kısa çalışma yapılmasını gerektiren ekonomik, sektörel veya zorlayıcı sebepleri belirten bir dilekçe hazırlar.
  • İŞKUR Elektronik Başvuru Sistemi: İşveren, başvurusunu İŞKUR’un e-şube sistemi üzerinden online olarak veya ilgili İŞKUR birimine şahsen yapabilir.
  • Çalışan Listesinin Bildirilmesi: İşveren, kısa çalışma uygulanacak işçilerin listesini ve çalışma sürelerindeki değişiklikleri içeren bir belgeyi İŞKUR’a sunmalıdır.

2. İŞKUR ve SGK İncelemesi

Başvurunun ardından, İŞKUR iş müfettişleri işyerinde bir inceleme yapar. Bu incelemede şunlar değerlendirilir:

  • İşyerindeki ekonomik daralma veya zorlayıcı sebebin gerçekliği,
  • Çalışanların sigorta prim günleri ve hizmet akdine uygunluk,
  • Kısa çalışma süresinin mevzuata uygun olup olmadığı.

İncelemenin tamamlanmasının ardından işyerinin kısa çalışma kapsamına alınıp alınmayacağına karar verilir.

3. İşçinin Ödenekten Yararlanması

İŞKUR tarafından işverenin başvurusu kabul edildikten sonra, çalışanlar doğrudan ödeme almaya başlar. İşçilerin ayrıca bireysel bir başvuru yapmalarına gerek yoktur. Ödemeler, çalışanların IBAN numaralarına doğrudan yatırılır.

Başvuru Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Başvuruların eksiksiz ve doğru şekilde yapılması önemlidir. Yanlış bilgi verilmesi durumunda işverene yaptırım uygulanabilir.
  • Başvuru sürecinde işçilerin bilgilendirilmesi ve işverenin çalışanlara gerekli duyuruları yapması gerekir.
  • Kısa çalışma süresi sona erdiğinde, işveren normal çalışma düzenine geçişi İŞKUR’a bildirmelidir.
kısa çalışma ödeneği yargıtay kararları

Kısa Çalışma Ödeneği Yargıtay Kararları

Aşağıda yer alan Yargıtay kararı, https://karararama.yargitay.gov.tr/ adresinden alınmıştır.

22. Hukuk Dairesi 2018/10893 E., 2018/27822 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ: İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Yargıtay Kararı

Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının çalıştığı iş yeri olan dava dışı … A.Ş. de 01.04.1998-15.06.2009 tarihleri arası çalıştığını en son net ücretinin 800,00 TL olduğunu, iş yerinde 10.11.2008 tarihinden 10.05.2009 tarihine kadar kısa çalışma süresi ödeneği verilmesine karar verdiğini, davacıya hakkettiği 4.800,00 TL kısa çalışma ödeneğinin ödenmediğini belirterek, 4.800,00 TL kısa çalışma ödeneğinin davalıdan tahsilini talep etmiştir.

Davalının Cevabının Özeti:

Davalı vekili davanın reddini talep etmiştir.

Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz:

Karar, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Hakkındaki Yönetmeliğin 6. maddisinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları düzenleme altına alınmıştır. Bu maddedeki düzenlemeye göre işçiye kısa çalışma ödeneğinin ödenebilmesi için işverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması ve işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte 4447 sayılı Kanunun 50. maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir.

Somut olayda; dava dışı … A.Ş nin baş vurusu üzerine 16/12/2008 tarihli yazıya istinaden kurumca dava dışı işverenin bildirmiş olduğu 342 işçiden 294 tanesine kısa çalışma ödeneğinin ödenmesinin kabul edildiği, davacının isminin dava dışı işveren tarafından davalı kuruma bildirildiği ancak davacının isminin kurumca belirlenen 294 işçi arasında yer almadığı, dava dışı iş verenin 06/02/2009 tarihinde kısa çalışma ödeneği süresinin tekrar uzatılması için yaptığı baş vurunun kurumca reddedildiği, daha sonra 2009 tarihinde yayımlanan ve 5838 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 8.madde gereğince dava dışı işverenin yapmış olduğu 18/04/2009 tarihli baş vurunun kurumca kabulüne karar verilerek işyerinde uygulanan kısa çalışma ödeneği uygulamasının 10/02/2009 – 10/05/2009 tarihleri arasında aynı şartlarda uzatılmasına karar verildiği, bu seferde işyerinde çalışan 269 işçiye kısa çalışma ödeneğinin ödendiği ancak davacının bu 269 işçi arasında da yer almadığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünü İşsizlik Sigortası Daire Başkanlığının 28/10/2014 tarihli müzekkere cevabında ise davacıya, isminin başlangıçta belirlenen listede bulunmaması sebebi ile uzatma süresinde de ödemenin yapılmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.

Tüm dosya kapsamı ve Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Hakkındaki Yönetmeliğin 6. maddesi bir arada değerlendirildiğinde davacının kısa çalışma ödeniği hakkedip hakketmediği hususunda yeterince araştırma yapılmadan karar verildiği anlaşılmaktadır. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünü İşsizlik Sigortası Daire Başkanlığının 28/10/2014 tarihli müzekkere cevabında davacıya kısa çalışma ödeneği ödenmemesinin sebepleri hususunda kanaat oluşturacak mahiyette bilgi içermemektedir. O halde yapılması gereken Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Hakkındaki Yönetmeliğin 6. maddesi gereğince davacının kısa çalışmanın başladığı tarihte 4447 sayılı Kanunun 50. maddesinde belirlenen çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanıp kazanmadığının etraflıca araştırılması sonucunda elde edilecek sonuca göre iş yerinde iki dönem halinde uygulandığı dosya kapsamında anlaşılan kısa çalışma ödeneğine hak kazanıp kazanmadığı yönünde karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Categoryİş Hukuku